بیماری پارکینسون (PD) نوعی اختلال عصبی که نورون‌های تولیدکننده دوپامین را در ناحیه خاصی از مغز به نام ماده سیاه تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این در نتیجه آسیب به سلول‌های عصبی تولیدکننده دوپامین، یک ماده شیمیایی که برای کنترل صاف عضلات و حرکت حیاتی است، ایجاد می‌شود. بیماری پارکینسون عمدتاً افراد بالای 65 سال را مبتلا می‌کند، اما ممکن است زودتر ظاهر شود.
علائم پارکینسون در طی سال‌ها کم‌کم ایجاد می‌شود. علائم در افراد مختلف متفاوت است. افراد عموماً علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- لرزش، عمدتاً در حالت استراحت و به‌عنوان لرزش قرص در دست توصیف می‌شود. اشکال دیگر لرزش ممکن است
- برادی کینزی
- سفتی اندام
- مشکلات راه‌رفتن و تعادل
علت این بیماری تا حد زیادی ناشناخته است. البته درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما گزینه‌های درمانی متفاوتی مانند داروها و جراحی برای این بیماری در نظر گرفته شده است. درحالی‌که پارکینسون خود کشنده نیست، عوارض بیماری می‌تواند جدی باشد. اولین قدم برای زندگی خوب با بیماری پارکینسون، درک بیماری و پیشرفت آن است.
همکاری کردن با پزشک و پیروی از درمان‌های توصیه شده برای درمان موفقیت‌آمیز علائم با استفاده از داروهای دوپامینرژیک ضروری است. افراد مبتلا به PD به این دارو نیاز دارند زیرا سطح آنها پایین است یا دوپامین در مغز آنها وجود ندارد.
علائم بیماری پارکینسون چیست؟
درمان‌های مورداستفاده برای پارکینسون، علائم را بدون کند کردن یا متوقف کردن پیشرفت بیماری بهبود می‌بخشند. افراد مبتلا به پارکینسون اغلب بیشتر از علائم حرکتی تحت‌تأثیر علائم غیر حرکتی خود قرار می‌گیرند. نمونه‌هایی از علائم غیر حرکتی عبارت‌اند از: بی‌تفاوتی، افسردگی، یبوست، اختلالات رفتاری خواب، ازدست‌دادن حس بویایی و اختلال شناختی.
علائم اصلی بیماری پارکینسون عبارت‌اند از:
- لرزش، اغلب هنگام استراحت یا خستگی. عموماً این احساس از یک بازو یا دست شروع می‌شود.
- سفتی عضلات که می‌تواند حرکت را محدود کند و ممکن است دردناک باشد.
- کند شدن حرکت که ممکن است منجر به دوره‌های انجماد (ناتوانی در شروع حرکت) و گام‌های کوچک به‌هم‌زدن شود.
- وضعیت خمیده و مشکلات تعادل
علائم بیماری پارکینسون از فردی به فرد دیگر و همچنین در طول زمان متفاوت است. برخی افراد نیز علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- ازدست‌دادن حرکات ناخودآگاه، مانند پلک‌زدن و لبخند زدن
- مشکلات با دست خط
- تغییرات در گفتار، مانند گفتار سریع یا نامفهوم
- اضطراب یا افسردگی
- ازدست‌دادن بویایی
- یبوست
- عدم کنترل ادرار
- اختلال خواب
- خستگی
- ناتوانی جنسی
- کاهش فشارخون که منجر به سرگیجه می‌شود
- مشکل در بلع
- تعریق
بسیاری از علائم بیماری پارکینسون می‌تواند ناشی از شرایط دیگر باشد. به‌عنوان‌مثال، حالت خمیده می‌تواند ناشی از پوکی‌استخوان باشد. اما اگر از علائم خود نگران هستید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
چه چیزی باعث بیماری پارکینسون می‌شود؟
پزشکان هنوز علت این اختلال را نمی‌دانند و تصور می‌شود که تنها در بخش کمی از موارد ارثی است. همچنین تصور می‌شود قرارگرفتن در معرض سموم خاص در محیط نیز نقش کمی دارد. اگر متوجه لرزش، سفت شدن عضلات، عدم تعادل یا کند شدن حرکات خود شدید به پزشک مراجعه کنید. اگر مشکوک به بیماری پارکینسون باشند، شما را به متخصصی مانند متخصص مغز و اعصاب یا متخصص طب سالمندان ارجاع خواهند داد. در اغلب موارد توان‌بخشی به این بیماران به ادامه زندگی با مشکلات کمتر کمک می‌کند.
بیماری پارکینسون چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص بیماری در هر مرحله دشوار است، به‌ویژه در مراحل اولیه. هیچ آزمایشی نمی‌تواند این بیماری را به‌طورقطع تشخیص دهد. تشخیص احتمالاً شامل معاینات فیزیکی و عصبی است که در طول زمان برای ارزیابی تغییرات در رفلکس‌ها، هماهنگی، قدرت عضلانی و عملکرد ذهنی انجام می‌شود. پزشک همچنین ممکن است نحوه پاسخ فرد به دارو را زیر نظر داشته باشد.
ممکن است برای رد سایر شرایطی که ممکن است باعث علائم در فرد شوند، نیاز به انجام آزمایش‌های تصویربرداری مغزی داشته باشید. چنین آزمایشاتی می‌تواند شامل MRI و سی‌تی‌اسکن و احتمالاً برخی از انواع دیگر اسکن باشد. آزمایش خون نیز ممکن است برای رد سایر بیماری‌ها انجام شود.
بیشتر بخوانید: سکته مغزی حاد و بررسی علائم و روش‌های درمان
بیماری پارکینسون چگونه مدیریت می‌شود؟
پزشکان درمان را بر اساس شرایط فردی هر بیمار مشخص می‌کنند. برنامه درمان توسط تیمی شامل یک پزشک عمومی، متخصص مغز و اعصاب، فیزیوتراپیست، کار درمانگر، روان‌شناس، پرستار متخصص و متخصص تغذیه مشخص می‌شود تا بیمار وضعیت خود را به بهترین شکل مدیریت کند. درحالی‌که هیچ درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، اما علائم را می‌توان با ترکیبی از موارد زیر درمان کرد.
داروها
داروهایی که برای درمان بیماری PD مورداستفاده قرار می‌گیرد برای افزایش سطح دوپامین در مغز طراحی شده است. این داروها به شکل قرص یا از طریق تزریق به بیمار داده می‌شوند. انواع مختلفی از این داروها وجود دارد. رایج‌ترین موارد استفاده شده عبارت‌اند از:
- لوودوپا که جایگزین دوپامین می‌شود.
- آگونیست‌های دوپامین که عملکرد دوپامین را کپی می‌کنند.
- مهارکننده‌های COMT که پاسخ لوودوپا را تقویت می‌کنند.
- مهارکننده‌های MAO-B که به توقف تجزیه دوپامین در مغز کمک می‌کنند.
- آنتی کولینرژیک برای کمک به لرزش
- آمانتادین که برای افرادی که ممکن است حرکات غیرطبیعی داشته باشند (دیسکینزی) استفاده می‌شود.
بیماران به روش‌های مختلف به داروها پاسخ می‌دهند؛ بنابراین اگر دارویی برای بیماری پارکینسون برای شما تجویز می‌شود، ممکن است مدتی طول بکشد تا داروی مناسب فرد را پیدا کنید.
عمل جراحی
برای برخی افراد می‌توان از جراحی تحریک عمقی مغز استفاده کرد تا میزان داروی موردنیاز آنها را کاهش دهد. جراحی می‌تواند لرزش یا حرکات غیرعادی بدن را کاهش دهد. این روش شامل کاشت الکترودها در قسمتی از مغز است که حرکت را کنترل می‌کند. الکترودها به یک ژنراتور کوچک که در قفسه سینه کاشته شده است وصل می‌شوند که می‌توانید آن را روشن کنید تا تکانه‌های الکتریکی به مغز ارسال شود. در بیشتر موارد فرد در طول عمل بیدار است.
تحریک عمیق مغز برای همه مناسب نیست. اگر به جراحی علاقه دارید، لطفاً آن را با پزشک خود در میان بگذارید تا ببینید آیا برای شما مناسب است یا خیر.
تغییر سبک زندگی
اگر با پارکینسون زندگی می‌کنید، ایجاد تغییرات در سبک زندگی و محیط فیزیکی شما ممکن است این کار را آسان‌تر کند:
رژیم غذایی سالم: خوردن یک رژیم غذایی پر فیبر از میوه، سبزی‌ها و غلات و نوشیدن آب فراوان می‌تواند به پیشگیری از یبوست که اغلب همراه با بیماری پارکینسون است کمک کند. مطمئن شوید که یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مصرف می‌کنید.
ورزش: ورزش ممکن است قدرت و تعادل عضلانی را افزایش دهد و افسردگی و اضطراب را کاهش دهد. یک فیزیوتراپیست می‌تواند در مورد یک برنامه ورزشی و استراتژی‌هایی برای غلبه بر مشکلاتی مانند یخ‌زدن حرکت و ازدست‌دادن تعادل توصیه کند.
کار کنید: توانایی فرد برای ادامه کار ایمن و سازنده ممکن است شامل تغییرات ساده در محل کار، ساعات منعطف، و بازبینی و تنظیم منظم داروهای فرد باشد.
رابطه جنسی: برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کاهش میل جنسی، عملکرد یا رضایت را تجربه می‌کنند. در برخی دیگر، داروهایی که جایگزین دوپامین می‌شوند، می‌توانند منجر به مشغول شدن به افکار و تمایلات جنسی شوند. اگر این موضوع بر فرد تأثیر می‌گذارد، از پزشک یا یک مشاور حرفه‌ای مشاوره بگیرید.