گزگز دست و پا و بی حسی

گزگز دست و پا می تواند موقتی یا مربوط به آسیب عصبی ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد. بسیاری از شرایط رایج و اختلالات خودایمنی می توانند باعث گزگز و همچنین برخی از بیماری های نادر شوند. درمان به علت زمینه ای بستگی دارد.
همه ما به احتمال زیاد احساس سوزن سوزن شدن موقتی در دست یا پاهایمان داشته ایم. اگر روی بازوی خود بخوابیم یا به مدت طولانی با پاهای روی هم قرار گرفته بنشینیم، ممکن است اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است این احساس را مشاهده کنید که به آن پارستزی گفته می شود. این احساس همچنین ممکن است به عنوان یک احساس گز گز یا سوزن سوزن شدن توصیف شود. علاوه بر گز گز شدن، ممکن است احساس بی حسی، درد یا ضعف در دست ها و پاهای خود یا اطراف آن نیز داشته باشید.

علل شایع گز گز شدن دست و پا

گزگز در پا یا دست ممکن است احساس ناخوشایندی داشته باشد، اما علت آن معمولا جدی نیست. با این حال، اگر پاها یا دست‌ها اغلب گزگز می‌شوند، این ممکن است نتیجه یک بیماری زمینه‌ای باشد. اگر فردی در وضعیت غیرعادی بنشیند یا بخوابد، ممکن است به عصب فشار وارد کند و باعث احساس سوزن سوزن شدن در پا یا دست شود.  برخی از علل گزگز در پاها یا دست ها جدی تر هستند و ممکن است نیاز به تشخیص و درمان مناسب داشته باشند. عوامل یا شرایط مختلفی می تواند باعث گزگز در دست یا پا شود. به طور کلی، فشار، ضربه یا آسیب به اعصاب می تواند باعث ایجاد گزگز شود. عواملی که باعث آسیب به اعصاب میشوند شامل:

• نوروپاتی دیابتی
•  کمبود ویتامین
•  عصب فشرده شده
•  تونل کارپال
•  نارسایی کلیه
•  بارداری
•  مصرف دارو

نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی در نتیجه آسیب به اعصاب رخ می دهد. در حالی که انواع بسیاری از نوروپاتی وجود دارد، نوروپاتی محیطی می تواند دست ها و پاها را تحت تاثیر قرار دهد. نوروپاتی دیابتی زمانی اتفاق می افتد که آسیب عصبی ناشی از دیابت باشد. می تواند پاها و گاهی اوقات بازوها و دست ها را درگیر کند.

در نوروپاتی دیابتی، آسیب عصبی به دلیل قند خون بالا در جریان خون رخ می دهد. علاوه بر آسیب رساندن به اعصاب، می تواند به رگ های خونی تامین کننده اعصاب شما نیز آسیب برساند. وقتی اعصاب اکسیژن کافی دریافت نکنند، ممکن است به خوبی عمل نکنند. بی حسی یا گزگز در پاها اولین علامت رایج برای بسیاری از افرادی است که آسیب عصبی ناشی از دیابت را تجربه می کنند. این نوروپاتی محیطی نامیده می شود. معمولاً در شب بدتر است. سایر علائم رایج این نوروپاتی محیطی ناشی از دیابت عبارتند از:

1. درد یا گرفتگی شدید
2. حساسیت شدید به لمس
3. از دست دادن تعادل

 کمبود ویتامین

کمبود ویتامین می تواند به دلیل نداشتن مقدار کافی ویتامین خاص در رژیم غذایی یا شرایطی باشد که در آن بدن ویتامین را به درستی جذب نمی کند. برخی از ویتامین ها برای سلامت اعصاب شما مهم هستند. عبارتند ازویتامین B12 ،B6 ،B1 ،E ،B9 ویتامین B12 برای تولید انرژی یک منبع معتبر ضروری است. در محصولات حیوانی مانند گوشت، لبنیات و تخم مرغ یافت می شود. وگان ها و گیاهخواران ممکن است نیاز به مکمل B12 داشته باشند. کمبود B12 در رژیم غذایی می تواند باعث آسیب عصبی شود که ممکن است به صورت گزگز در دست یا پا ظاهر شود.

• شما باید هر روز ویتامین B6 مصرف کنید زیرا نمی تواند در بدن ذخیره شود. گوشت، ماهی، آجیل، حبوبات، غلات، میوه های غیر مرکبات و سیب زمینی منابع خوبی از B6 هستند.
• ویتامین B1 در تکانه های عصبی و ترمیم نورون ها نقش دارد. گوشت، حبوبات، غلات کامل و مغزها منابع خوب B1 هستند. افرادی که رژیم‌های غذایی سرشار از غلات تصفیه شده دارند، احتمالاً کمبود B1 را تجربه می‌کنند. می تواند باعث درد یا سوزن سوزن شدن دست و پا شود.
• کمبود ویتامین E بیشتر به دلیل مشکلات جذب چربی در روده است تا کمبود ویتامین E در رژیم غذایی. علائم کمبود ویتامین E شامل سوزن سوزن شدن دست یا پا و مشکل در هماهنگی است. آجیل، دانه‌ها، روغن‌های گیاهی و سبزیجات برگ‌دار منابع خوبی از ویتامین E هستند.
• کمبود فولات می تواند باعث درد یا گزگز در دست و پا شود.  منابع فولات، که به عنوان ویتامین B9 نیز شناخته می‌شود، شامل سبزی‌های برگ‌دار تیره، غلات کامل، لوبیا، بادام زمینی، دانه‌های آفتابگردان، جگر و غذاهای دریایی است.

 عصب فشرده شده

هنگامی که فشار زیادی از بافت های اطراف بر روی عصب وارد می شود، می توانید عصب را تحت فشار قرار دهید. به عنوان مثال، مواردی مانند آسیب، حرکات تکراری و شرایط التهابی می‌توانند باعث گیرکردن عصب شوند. گیرکردن عصب می تواند در بسیاری از نواحی بدن رخ دهد و دست ها یا پاها را تحت تاثیر قرار دهد و باعث گزگز، بی حسی یا درد شود. فشار دادن عصب در قسمت پایین ستون فقرات ممکن است باعث شود که این احساسات از پشت ساق پا و داخل پای شما تابیده شود. درمان عصب فشرده با استفاده از دارو و فیزیوتراپی میباشد.

 تونل کارپال

تونل کارپال یک بیماری شایع است که زمانی اتفاق می‌افتد که عصب میانی شما هنگام حرکت در مچ دست فشرده می‌شود. این می تواند به دلیل آسیب، حرکات تکراری یا شرایط التهابی رخ دهد. افراد مبتلا به تونل کارپال ممکن است در چهار انگشت اول دست خود احساس بی حسی یا گزگز کنند.

 نارسایی کلیه

نارسایی کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه های شما دیگر به درستی کار نمی کنند. شرایطی مانند فشار خون بالا یا دیابت می تواند منجر به نارسایی کلیه شود. هنگامی که کلیه های شما به درستی کار نمی کنند، ممکن است مایعات و مواد زائد در بدن شما جمع شوند که منجر به آسیب عصبی می شود. گزگز ناشی از نارسایی کلیه اغلب در پاها رخ می دهد.

 بارداری

تورمی که در طول بارداری در سراسر بدن ایجاد می شود می تواند به برخی از اعصاب شما فشار وارد کند. به همین دلیل ممکن است در دست ها و پاهای خود احساس سوزن سوزن شدن کنید. علائم معمولا پس از بارداری ناپدید می شوند.

 مصرف دارو

انواع داروها ممکن است باعث آسیب عصبی شوند که می تواند باعث احساس سوزن سوزن شدن شود

علل بی حسی در دست و پاها چیست؟

احتمالاً قبلاً احساس کرده اید که پاها یا دست هایتان به خواب رفته اند. اما اگر این احساس را به طور مکرر یا با شدت تجربه می کنید، می تواند نشانه یک بیماری جدی تر باشد. دلایل زیادی وجود دارد که چرا ممکن است احساس بی حسی، گزگز یا حتی احساس سوزش در پاها و دست ها خود داشته باشید. برخی از شایع ترین شرایطی که می توانند باعث این علامت شوند عبارتند از:

• اختلالات عصبی
• دیابت
• فیبرومیالژیا
• اسکلروز چندگانه

در این مقاله، نگاهی به این و سایر علل بی حسی در پاها و دست ها، علائم دیگری که ممکن است با این شرایط ظاهر شود، درمان‌های احتمالی و زمان تماس با پزشک خواهیم داشت.

علل بالقوه بی حسی در دست و پاها چیست؟

بی حسی یا گزگز در پاها و دست ها می تواند به دلیل شرایط مختلفی باشد. این شامل:

1. آسیب های ستون فقرات یا فشار روی اعصاب
2. نوروپاتی دیابتی
3. فیبرومیالژیا
4. اسکلروز چندگانه
5. سندرم تونل تارسال
6. بیماری شریان محیطی
7. سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا
8. صدمات ستون فقرات یا فشار روی اعصاب

فشار بیش از حد به اعصاب به دلیل استفاده بیش از حد یا آسیب می تواند منجر به بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن شود. دلایل مختلفی می تواند منجر به فشار بیش از حد بر روی اعصاب شود، از جمله:

• گرفتگی یا اسپاسم عضلات
• پوشیدن کفش های خیلی تنگ
• صدمات پا یا مچ پا
• برای مدت طولانی روی پای خود بنشینید
• لیز خوردن یا فتق دیسک
• سایر مشکلات کمر که عصب را به دام می اندازد

در بسیاری از موارد، علت اصلی فشار بر روی اعصاب قابل درمان است. آسیب عصبی ممکن است دائمی نباشد.

فیبرومیالژیا

فیبرومیالژیا یکی از علل شایع بی حسی یا گزگز در دست ها و پاها است. در این حالت، بی حسی و گزگز ممکن است در دست ها و بازوها نیز احساس شود و پارستزی نامیده می شود. فیبرومیالژیا همچنین علائم دیگری مانند:

1. درد عضلانی گسترده
2. فرسودگی
3. مشکل در خوابیدن
4. مشکلات حافظه
5. مسائل خلقی

کارشناسان معتقدند فیبرومیالژیا زمانی ایجاد می شود که سیگنال های درد در مغز تقویت شود. معمولاً علائم پس از رویدادهای استرس زا یا آسیب زا رخ می دهند، مانند:

• عمل جراحي
• ضربه جسمی
• آسیب روانی یا استرس
• عفونت ها

اسکلروز چندگانه

مولتیپل اسکلروزیس (MS) ام اس یک بیماری مزمن است که احتمالا در طول زمان پیشرفت می کند. اگرچه این وضعیت به تدریج برای بسیاری بدتر می شود، اکثر افراد دوره های بهبودی و عود علائم را تجربه می کنند. سایر علائم رایج ام اس عبارتند از:

1. اسپاسم عضلانی
2. از دست دادن تعادل
3. سرگیجه
4. خستگی
5. بی حسی و گزگز یکی از علائم شایع ام اس است. این معمولاً یکی از اولین علائمی است که افراد را برای تشخیص نزد پزشکان خود می آورد. این احساسات ممکن است خفیف یا آنقدر شدید باشند که باعث ایجاد مشکل در ایستادن یا راه رفتن شوند. در ام اس، موارد بی حسی و گزگز بدون درمان به بهبودی می روند.

سندرم تونل تارسال

سندرم تونل تارسال فشرده سازی عصب تیبیال خلفی است که در امتداد قسمت داخلی پاشنه قرار دارد. می تواند علائمی را ایجاد کند که از مچ پا تا پا گسترش می یابد، از جمله گزگز و بی حسی در هر نقطه از پا. این نسخه پا از تونل کارپ است. سایر علائم رایج این اختلال عبارتند از:

1. درد ناگهانی یا تیراندازی
2. احساسی شبیه شوک الکتریکی
3. سوزش

 چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟

• سوزن سوزن شدن پاها از بین نمی رود
• اندام ها احساس ضعف می کنند
• پاها یا اندام ها متورم می شوند
• اگر افراد مشکوک به سکته مغزی هستند، باید بدون تاخیر با اورژانس تماس بگیرند.