تنگی کانال نخاعی کمر و راهکار فیزیوتراپی برای بهبود آن

تنگی کانال نخاعی ناحیه لومبر یکی از علل شایع درد پایین کمر، درد باسن و درد پاها در افرادی است که ۵۰ سال به بالا سن دارند. این اختلال به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب به وجود می‌آید و علائم نشانه‌هایی از قبیل بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف را ایجاد خواهد کرد. معمولاً علائمی که در پاها احساس می‌شوند، تحت عنوان سیاتیک یا رادیکولوپاتی لراوبر توصیف می‌گردد. در جلسه مشاوره، پزشک شما درباره علائم و نشانه‌هایی که دارید سوال می‌پرسد و روش‌های درمانی مناسب را به منظور کنترل درد پایین کمر و تسکین علائم شما معرفی خواهد کرد.

سپس از شما می‌پرسد که تاکنون از چه روشی برای کنترل درد خود استفاده کرده‌اید. پزشک از اطلاعات به دست آمده به منظور طراحی یک برنامه درمانی جامع و دقیق استفاده می‌کند. باید بدانید که تنگی کانال نخاعی پایین کمر به ندرت به عنوان یک وضعیت اورژانسی در نظر گرفته می‌‌‌شود و درواقع تعداد زیادی از بیماران اصلا به جراحی ستون فقرات نیاز ندارند. در عوض پزشک از روش‌های درمانی غیر جراحی به منظور کنترل درد و علائم مرتبط با اختلالات ستون فقرات که باعث تنگی کانال نخاعی یا تحت فشار قرار گرفتن عصب شده‌اند، استفاده خواهد کرد. گاهی اوقات پزشک از چند روش درمانی استفاده می‌کند تا نتایج بهتری به دست بیاید.

علائم تنگی کانال نخاعی کمر

1) کمردرد

2) درد سوزشی در انتهای کمر و اندام‌های تحتانی

3) درد و گرفتگی در پشت ساق پا

4) گزگز کردن اندامهای فوقانی

5) ضعف و آتروفی عضلات ساق پا

6) اختلال در عملکرد حرکتی فرد (لنگیدن حین راه رفتن و عدم توانایی در حفظ تعادل در موارد شدید)

7) کاهش درد در زمان خم شدن به جلو مانند حالت نشستن

8) تشدید درد هنگام راه رفتن

9) احساس درد در ساق پا

10) بی حسی و ضعف پاها

11) بی‌حسی، ضعف و سوزن سوزن شدن دستها

12) درد گردن یا شانه در صورت تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن

13) گزگز، بی حسی، خواب رفتگی انگشتان دست و پا

بیشتر بخوانید: درمان اسکولیوز و فیزیوتراپی برای بهبود آن

علل بروز تنگی کانال نخاعی کمر

تنگی کانال نخاعی کمر در دو نوع مادر زادی و اکتسابی ایجاد میشود که مهم ترین دلایل نوع اکتسابی آن بدین قرارند :

1) دیسک کمر

2) دیسک گردن

3) آرتروز گردن

4) آرتروز کمر

5) شکستگی یا لیز خوردگی مهرهها: میتواند فاصله مجرای نخاعی را تنگ کند.

6) ضخیم شدن لیگامانهای اطراف نخاع به دلایلی همچون نشستن به مدت طولانی

7) تومورهای نخاعی

تستهای تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر

تشخیص تنگی کانال نخاعی با یک تاریخچه کامل و معاینه جسمی آغاز میشود. فیزیوتراپیست یا پزشک ممکن است بر اساس علائم شما، تنگی نخاع را تشخیص دهد. با این وجود، میزان درگیری با دقت بیشتر از طریق رادیولوژی مانند سی تی اسکن، ام آر آی یا رادیوگرافی مشخص میشود.

پس از ارزیابی و تشخیص دقیق، گزینههای درمانی وجود دارد که به بیمار در جهت کاهش عوارض و بازگشت سریع به زندگی فعال قبلی کمک میکند.

چه روشهایی برای درمان تنگی کانال نخاعی کمر وجود دارد؟

انتخاب روش برای درمان تنگی کانال نخاعی ستون فقرات به علت ایجاد علائم، محل بروز مشکل و شدت علائم بستگی دارد. اگر علائم خفیف باشد، ممکن است پزشک توصیه به مراقبت از خودتان کند. اگر جواب نداد و علائم بدتر شد، پزشک فیزیوتراپی، داروهای خوراکی و سرانجام جراحی را توصیه میکند.

بیشتر بخوانید: درمان‌های دستی درد | 5 تکنیک‌ درمان‌های دستی!

مراقبت از خود در مواقع بروز علائم خفیف:

مراقبت از خود در صورت وجود علائم خفیف شامل موارد زیر است:

1) اعمال کمپرس گرم

معمولاً گرما برای درد ناشی از آرتروز، انتخاب بهتری است. گرما باعث افزایش جریان خون میشود که این امر خود باعث شل شدن عضلات و تسکین درد مفاصل میگردد. هنگام استفاده از گرما مراقب باشید که نسوزید.

2) از کمپرس سرد استفاده کنید.

اگر گرما علائم شما را کاهش نداد، یخ (بسته یخ، بسته ژل منجمد یا کیسه منجمد نخود یا ذرت) را امتحان کنید. به طور معمول یخ را 20 دقیقه بگذارید و 20 دقیقه آن را بردارید. یخ تورم، حساسیت و التهاب را کاهش میدهد.

3) ورزش کنید.

ابتدا با پزشک خود مشورت کنید، اما ورزش برای تسکین درد، تقویت عضلات برای حمایت از ستون فقرات و بهبود انعطاف پذیری و تعادل مفید میباشد.

درمان تنگی کانال نخاعی کمر بدون جراحی:

1) داروهای خوراکی

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپرین یا استامینوفن میتوانند به تسکین التهاب و درد ناشی از تنگی کانال نخاع کمر کمک کنند.

حتما با پزشک خود در در مورد مشکلات احتمالی طولانی مدت مصرف این داروها مانند ریفلاکس اسید و زخم معده مشورت کنید. پزشک ممکن است سایر مسکنها، مانند داروی ضد تشنج گاباپنتین یا داروهای ضد افسردگی سه حلقهای مانند آمی تریپتیلین را نیز توصیه کند. 

برای تسکین کوتاه مدت درد بهتر است داروهای اوپیوئیدی مانند اکسی کدون یا هیدروکدون تجویز شود. با این حال، این داروها معمولاً با احتیاط تجویز میشوند زیرا اعتیادآور میباشند. شل کنندههای عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین میتوانند دردهای عضلانی و اسپاسم را تسکین دهند.

2) فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست به شما در داشتن یک برنامه ورزشی سالم برای کمر کمک میکند تا قدرت شما را افزایش دهد و تعادل، انعطاف پذیری و ثبات ستون فقرات را بهبود بخشد. 

تقویت عضلات کمر و شکم باعث مقاومت بیشتر ستون فقرات میشود. فیزیوتراپیستها میتوانند نحوه راه رفتن را به شکلی به شما آموزش دهند که فشار بر روی نخاع کم شود و باعث کاهش درد ناشی از تنگی کانال نخاعی کمر شوند.

3) استروئیدهای تزریقی

تزریق کورتیکواستروئیدها در نزدیکی فضای ستون فقرات، محلی که ریشههای عصب قرار میگیرند یا استخوانها به هم میرسند، میتواند به کاهش التهاب، درد و تحریک کمک کند. 

با این حال، فقط تعداد محدودی تزریق انجام میشود (به طور معمول سه یا چهار تزریق در سال)، زیرا کورتیکواستروئیدها میتوانند به مرور زمان استخوانها و بافتهای مجاور را تضعیف کنند.

4) پروسه کاهش فشار

این روش به صورت سرپایی انجام میشود که به آن کاهش فشار کمری زیر پوستی با هدایت تصویری    (PILD)  نیز گفته میشود و به طور خاص تنگی کانال نخاعی کمر ناشی از ضخیم شدن رباط لیگامنتوم فلاووم در پشت ستون فقرات را درمان میکند.

این عمل از طریق یک برش کوچک انجام میشود و نیازی به بیهوشی عمومی و بخیه زدن ندارد. این روش با اشعه ایکس و ماده حاجب که در طول عمل تزریق میشود، هدایت میشود.

جراح با استفاده از ابزارهای خاص بخشی از رباط ضخیم شده را که باعث آزاد شدن فضای داخل کانال نخاع میشود، کم میکند و باعث کاهش فشار بر روی ریشههای عصب میشود.

از مزایای این روش میتوان به این موضوع اشاره کرد که استخوانهای ستون فقرات دست نخورده باقی مانده و اختلال کمی در مکانیک ستون فقرات ایجاد میشود؛ بنابراین بهبودی سریع رخ میدهد.

فرد معمولاً دو ساعت پس از عمل ترخیص میشود و پس از آن میتواند راه رفتن و یا فیزیوتراپی را شروع کند. در مقایسه با قبل از عمل، فرد میتواند مدت زمان طولانیتری راه برود و بایستد و بی حسی، گزگز و ضعف عضلانی کمتری را تجربه کند.

اکنون که از روشهای درمان این عارضه آگاهی پیدا کردید، قصد داریم در رابطه با روش فیزیوتراپی صحبت کنیم.

فیزیوتراپی درمان تنگی کانال نخاعی کمر

از مهمترین بخشهای درمان این بیماری، توان بخشی میباشد. فیزیوتراپی در تنگی کانال نخاعی کمر با تکیه بر دانش تخصصی و با ارزیابی دقیق بیمار در جهت بهبود حال بیمار قدم برمیدارد. فیزیوتراپیست ممکن است از درمانهایی مانند گرما یا سرما درمانی، تحریک الکتریکی و ماساژ برای کمک به آرام کردن درد و اسپاسم عضلات استفاده کند.

هدف اصلی در فیزیوتراپی این بیماری بهبود قدرت و عملکرد است. تمرین درمانی در بهبود قدرت بیماران نقش مهمی دارد.

روش کنترل تنگی کانال نخاعی شبیه به روش کنترل درد رادیکولار است.

توصیه میشود حداقل شش هفته قبل از انجام هرگونه آزمایش بیشتر یا درمان تهاجمی (تزریق یا جراحی) حداقل یک دوره معالجه محافظه کارانه انجام دهید.

 یک فیزیوتراپیست میتواند در تشخیص تنگی مجرای نخاعی به شما کمک کند و احتمال سایر بیماریهایی که نیاز به آزمایش و درمانهای بیشتر دارند را رد کند.

زمانی که تشخیص قطعی برای تنگی کانال نخاعی داده نشود، آنها میتوانند در تصمیم گیری در مورد نحوه مدیریت بیماری به شما کمک کنند.

برنامه درمانی برای تنگی کانال نخاعی کمر توسط متخصصین فیزیوتراپی شامل موارد زیر می‌‌باشد:

1) برخی از تمرینات ورزشی خاص به رفع فشار از روی عصب و تسکین درد کمک می‌کنند.

2) انجام دادن تمرینات ورزشی کششی می‌تواند به بهبود توانایی حرکتی مفاصل و عضلات محافظ ستون فقرات و دست و پا کمک کند تا علاوه بر بهبود توانایی حرکتی از شدت درد بیمار نیز کاسته شود.

3) ورزش ایروبیک می‌تواند باعث افزایش توانایی بدن برای انجام دادن برخی فعالیت‌های خاص از قبیل راه رفتن شود بدون آنکه به ستون فقرات فشار وارد کند.

ممکن است تصور کنید که ورزش کردن برای شما دشوار است اما نگران نباشید زیرا تحقیقات نشان داده است که ورزش کردن باعث می‌‌شود از شدت علائم شما کاسته شود و درد بهبود پیدا کند. ممکن است متخصص فیزیوتراپی تصمیم بگیرد از روش‌های زیر برای بهبود شما استفاده کند:

1) درمان دستی باعث بهبود توانایی حرکتی مفاصل و بهبود علائم شما خواهد شد.

2) استفاده از یک دستگاه مخصوص که به تردمیل متصل می‌شود و در هنگام راه رفتن از میزان فشار به اعصاب نخاع می‌کاهد.

3) حفظ حالت صحیح بدن می‌تواند به رفع فشار از روی اعصاب کمک کند. به این ترتیب شما باید یاد بگیرید که در هنگام ایستادن و راه رفتن یا نشستن حالت صحیح بدن خود را حفظ کنید.

4) برخی از روش‌های درمانی خاص برای کنترل درد از قبیل کمپرس یخ یا تحریک الکتریکی می‌توانند به کاهش درد کمک میکنند.

گزینههایی که میتوانید از آنها استفاده کنید، ممکن است شامل تکنیکهای خودمدیریتی، آموزش، تمرینات یا ترکیبی از این موارد باشد.

فیزیوتراپی برای تنگی مجرای نخاعی چقدر مؤثر است؟

مطالعات کمی برای بررسی تاثیردرمان فیزیوتراپی در درمان تنگی مجرای نخاعی انجام شده است.

دراکثر مطالعات انجام شده فیزیوتراپی با درمان جراحی مقایسه شده است.

در مقایسه با گزینههای غیر جراحی مانند توان بخشی، نشانه روشنی برای موثرتر بودن عمل جراحی در درمان تنگی مجرای نخاعی وجود ندارد.