سوزن درمانی چیست؟ طب سوزنی یکی از اشکال طب چینی بوده که قرنهاست برای درمان مشکلات مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این طب بر اساس این نظریه استوار شده که انرژی در داخل و بیرون بدن و درون راههایی که به آنها کانالهای انرژی میگویند جریان دارد. در این مطلب به سوزن درمانی کمر می پردازیم.
این طب شامل فرو کردن سوزنهای بسیار نازک در پوست و بر روی نقاط استراتژیکی و حیاتی بدن میشود و بیشتر برای درمان درد مورد استفاده قرار میگیرد. پزشکان طب سوزنی، معتقدند زمانی فرد بیمار میشود که چیزی مسیر حرکت انرژی را بلوکه کرده و یا تعادل آن را برهم زده باشد. آنها معتقدند طب سوزنی کمک میکند که مسیر بلوکه شده برداشته شده و یا تعادل انرژی در بدن به شکل اول برگردد.
برخلاف این نظر، بیشتر پزشکان غربی معتقدند که طب سوزنی با فشار بر روی نقاط خاص، باعث تحریک اعصاب، ماهیچهها و بافتهای همبند میشود. این تحریکها باعث افزایش ترشح مسکنهای طبیعی بدن و همچنین افزایش جریان خون در بدن میشود.
سوزن درمانی کمر
«طب سوزنی» مزایای فراوانی برای بیمارانی دارد که از درد کمررنج میبرند. این روش درمانی موثر بوده و عوارض طب سوزنی بسیار اندک است (البته اگر کاملا به روش صحیح و علمی خود و توسط متخصص طب سوزنی و متخصصین طب فیزیکی انجام پذیرد.) در هر جلسه درمان روی تمامی مهرههای کمری و نیز مهره خاجی و هچنین روی مفاصل خاجی – لگنی کمر نیز تاثیر گذاشته و باعث بهبود و کاهش درد کمر و التهاب در این مفاصل میگردد.
امروزه در اروپا و امریکا روشهای درمانی متفاوتی برای درمان کمر درد ناشی از دیسک کمر انجام میگردد که در 95 درصد موارد شامل استراحت مطلق (که طبق تحقیقات اخیر فقط 3 روز کافی میباشد.) و استفاده از مسکنها، آب درمانی، ماساژ درمانی، طب سوزنی و کایروپراکتیک میباشد و در این میان طب سوزنی به عنوان سر سلسله طب مکمل و جایگزین، در درصد بالایی از بیماران، کاملا درمان گر میباشد و تنها در 5 درصد بیماران کار به عمل جراحی میرسد، که در آنها نیز از تکنیکهای عمل متفاوتی، از برداشتن دیسک بیرون زده تا قرار دادن دیسکهای مصنوعی بین مهرهها و یا جوش دادن مهرهها به یکدیگر و ثابت کردن ستون فقرات و استفاده به جای جراحی تنگی کانال نخاعی کمر استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با بهترین مرکز ماساژ درمانی شرق تهران
چگونه این روش باعث کاهش درد دیسک کمر میشود؟
1) کاهش درد از طریق تحریک اعصاب که در عضلات و سایر بافت‌ها قرار دارد. از طریق این تحریک طب سوزنی می‌تواند باعث ترشح اندروفین – انکفالین و بتا اندروفین‌هایی شود که مانند مرفین اثر تسکین دهنده درد را دارند. این فاکتورها از نخاع – مغز میانی – هیپوفیز و هیپوتالاموس ترشح می‌شوند.
2) کم کردن التهاب از طریق ترشح فاکتورهای مربوطه، یکی دیگر از خواص طب سوزنی است که این مکانیزم اثر قرص‌های ضد التهاب مانند ایندومتاسین را دارد.
3) کاهش انقباض عضلات و بهبود حرکت مفاصل که به وسیله افزایش جریان خون ایجاد میشود. این مکانیزم از طب سوزنی، می‌تواند باعث کاهش تورم و کبودی هم بشود.
نقاط موثر در این روش و درمان دیسک کمر
مجموعه نقاط انتخابی توسط دکتر متخصص طب سوزنی شما به برطرف شدن مشکل کمک خواهد نمود. نقاط دور اندامها در طب سوزنی نقاطی بسیار مهم در درمان به ویژه در دردهای حاد محسوب می‌شوند.
معمولا سوزن‌ها بجز کمر در نقاطی همچون انتهای دست‌ها و پاها وارد می‌شوند که کمک میکنند بهترین پاسخ درمانی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن مشاهده کنید.
همچنین نقاط طب سوزنی زیادی نیز در کمر وجود دارند که معمولا پزشک شما در طول جلسه درمانی با معاینه و لمس این نقاط، حساس ترین و مناسب ترین نقاط درمانی را انتخاب خواهد کرد.
در کمر دردهای مزمن و دیسک کمر معمولا تعداد جلسات درمانی بیشتری جهت پیشگیری از عود بیماری نیاز دارند. این مسئله به ویژه در مواردی که بیمار دچار ضعف است و در کمر دردهای سیاتیکی یا عودهای مکرر از اهمیت بیشتری برخوردار است.
سوزن درمانی جایگزینی برای درمان دیسک کمر با جراحی
در سال 1989 سازمان بهداشت جهانی طب سوزنی را به عنوان یکی از موثرترین راههای درمان کمر درد و دیسک کمر معرفی نمود، چرا که عمل جراحی دیسک کمر بسیار پرعارضه بوده و در بسیاری از موارد بیمار علیرغم عمل جراحی بهبود کافی پیدا نمیکند، اما طب سوزنی کمر درد با دو مکانیسم باعث بهبود دیسک کمر (و دیسک سایر نقاط ستون فقرات) میشود:
1) افزایش سلولهای دفاعی بدن و مایع بین بافتی اطراف دیسک مبتلا در نتیجه جبران کاهش آب دیسک و افزایش فعالیت بدن برای ترمیم دیسک بین مهرهای بیمار
2) از بین بردن درد بیمار توسط بلوکه کردن رشته عصبی پس سیناپی
متاسفانه عمل دیسک کمر در ذات خود یک عمل پر عارضه محسوب میگردد و کلا هر چه محل عمل وسیعتر باشد، عوارض جانبی آن بصورت تنگی کانال نخاعی و فشار ثانویه روی ریشه اعصاب نخاعی بیشتر بوده و بیمار پس از عمل، مشکلات بیشتری خواهد داشت.
نکته قابل توجه این است که در بیمارانی که به علت کمردرد (low back pain) به پزشک مراجعه میکنند، بسیار به ندرت اتفاق میافتد که بیماری فقط به علت بیرون زدگی یک یا دو دیسک باشد و در اکثر روشهای تشخیصی به کاربرده شده مانند MRI ، به مشکلات سایر مهرههای کمری و خاجی مثل آرتروز مفاصل بالاتر و یا کاهش قوس طبیعی کمری و یا انحرافات ستون فقرات برخورد میکنیم و این موضوعات خود موجب میشود افرادی که به علت کمر درد و دیسک، تحت عمل جراحی قرار میگیرند، پس از عمل، معمولا از درد و محدودیت حرکتی رهایی نمییابند.
البته مقصود از بیان این مطالب به هیچ وجه نفی عمل جراحی در درمان دیسک کمر نمیباشد و چه بسا بیمارانی که به علت اندیکاسیونهای خاص مثل اختلال در کنترل دفع ادرار و یا مدفوع باید تحت عمل جراحی اورژانسی نیز قرار بگیرند.
ذکر این نکته ضروری است که بر اساس اصول طب سوزنی، بیماری وقتی ایجاد میگردد که بدن از حالت تعادل خود خارج گردد و به عبارت دیگر در مورد ایجاد دیسک کمر وقتی حادث میشود که فرد به علت حرکات و یا موقعیتهای نامناسب از تعادل خارج گردد. حال چنین بیماری اگر تحت هر نوع درمانی قرارگرفته و بهبود یابد، باید حرکاتی را که موجب بیماری وی شدهاند ،اصلاح نماید و اگر این کار را انجام ندهد متاسفانه مجددا دچار این بیماری خواهد شد. لازم به ذکر است که طب سوزنی دیسک کمر در درمان بیماران هیچگونه عارضه جانبی ندارد.
بیشتر بخوانید: 9 روش برای اصلاح پاسچر و وضعیت بدن شرق تهران
روش درمان و تعداد جلسات آن
معمولاً ۱۰ تا ۱۲ جلسه درمان به صورت هر هفته ۲ بار لازم است. بعد از ۱۲ جلسه درمانی که یک کورس محسوب میشود (گاه بعضی از بیماران بسته به سن و مزمن بودن بیماریشان دارد.) نیاز به درمان نگهدارنده نیز دارند که ممکن است هر ۴ هفته یا هر ماه یک بار باشد. گاه در ۳-۴ جلسه اول ممکن است علائم بیماری تشدید یابد و یا به اصطلاح بیرون ریزی داشته باشید که به مرور و با ادامه جلسات در تمام درمان‌های طب مکمل وجود دارد و مخصوص همه افراد نمیباشد. هر جلسه درمانی بین نیم تا یک ساعت طول می‌کشد. اگر متخصص طب سوزنی به همراه طب سوزنی از بادکش درمانی و یا ماساژ استفاده کند، اثر درمان به مراتب بیشتر میشود. استفاده از یک گیاه چینی به نام «موکسا» نیز برای بعضی بیماران که احساس سرما در ناحیه کمر میکنند بسیار لذت‌بخش و مفید است. به هر حال طب سوزنی به تمام افرادی که از درد کمر رنج میبرند توصیه میشود، چون همانطور که گفته شد بدون عارضه جانبی است، مقرون به صرفه بوده و بسیار راحت و بدون درد است.
آیا سوزن درمانی ایمن است؟
طب سوزنی علیرغم استفاده از سوزن، باید روند درمانی کاملا ایمنی باشد. این مساله علیالخصوص در مواجهه با فرد خبره و کارشناس در این زمینه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. برخوردار شدن از طب سوزنی نزد فردی که آموزش دیده نباشد، کارشناس و خبره این کار نباشد، عمل اشتباهی است. باید ابتدا تحقیقاتی راجع به سابقه فردی که به او مراجعه می‌کنید، انجام دهید. سوزن‌ها باید استریل و یک بار مصرف باشند. یا با فردی که برای درد کمرش با موفقیت به یک متخصص طب سوزنی مراجعه نموده صحبت کنید. از آنها راجع به متخصصی که پیشنهاد می‌دهند سوال کنید.
افرادی که تحت طب سوزنی قرار گرفتند، گاهی خبر از درد، کبودی و خونریزی‌های اندکی در محل سوزن‌ها دادند. این موارد در چند روز برطرف خواهند شد. همچنین این روش درمانی تقریبا هیچ خطری برای سلامت ندارد.
اگر از داروهای رقیق کننده خون (blood thinners) استفاده می‌کنید یا مبتلا به اختلالات خونی هستید، طب سوزنی می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد. اگر می‌خواهید از این روش درمانی استفاده کنید، حتما راجع به مشکلاتتان و داروهایی که مصرف می‌کنید، صحبت کنید. ممکن است در حین درمان خونریزی رخ دهد، در حالیکه بروز خطرات مهم، بسیار نادر است.
حتما پس از هر جلسه درمان، محل سوزن‌ها را تمیز نگاه دارید از خطر بروز عفونت جلوگیری کنید. اگر نزد یک فرد حرفه ای و قابل اعتماد رفته باشید، خطر عفونت بسیار اندک و ناچیز خواهد بود.
سوزن درمانی کمر در بارداری
درد در ناحیه پایین کمر، تا سه چهارم زنان باردار را در بازه زمانی بین 6 تا 9 ماهگی بارداریشان تحت تاثیر قرار خواهد داد. عامل آن هنوز مشخص نیست ولی مواردی که می‌تواند موثر باشد عبارتند از: کار شدید و سابقه مشکلات کمر درد. نشانه‌های آن معمولا در عصر بدتر می‌شوند و اغلب می‌توانند بر خواب و قابلیت زنان در اجرای کارهای روزانه تاثیر منفی گذاشته و باعث میشود که وی زمانی را از کار دور بماند. بنابراین از آنجاییکه زن باردار نمی تواند متحمل هیچگونه درمانی شود، طب سوزنی برای درد کمرش مفید است.
پزشکان معتقدندن که طب سوزنی همچنین می‌تواند حالت تهوع در دوران بارداری را کاهش دهد. طب سوزنی در شش ماه اول بارداری برای کاهش حالت تهوع و استفراغ درمان ایمن و موثری به شمار می‌رود.