بیوفیدبک درمانی است برای بی اختیاری ادرار، یک ادرار غیر ارادی است. حدود 200 میلیون نفر از این عارضه رنج می برند و 60 درصد موارد به دلیل شرمندگی پنهان و درمان نمی شوند. تخمین زده می شود که تعداد فزاینده ای از زنان جوان و زنان در سن یائسگی از بی اختیاری ادرار رنج می برند. این بیماری در دوران پری ناتال و یائسگی در نتیجه آسیب مغزی یا سبک زندگی ناسالم رخ می دهد. درمان با شدت بیماری، نوع آن تطبیق داده می شود و شامل درمان فیزیوتراپی (حرکت درمانی، فیزیوتراپی، ماساژ)، درمان دارویی، روانشناختی و جراحی است.
در سال های اخیر، علاقه روزافزونی به روش بیوفیدبک غیرتهاجمی مشاهده شده است. بیمار یاد می گیرد که عضلات ضعیف شده کف لگن را منقبض کند و دائماً پیشرفت درمان را زیر نظر دارد. او همچنین توسط محرک های دیداری و شنیداری برانگیخته می شود. شواهد رو به رشد اثربخشی این روش را تایید می کند که تا حد زیادی بی اختیاری ادرار را از بین می برد. با این وجود، باید به پیشگیری نیز توجه شود، که خطر نشت غیر ارادی ادرار را کاهش می دهد.
بیوفیدبک چیست؟
بیوفیدبک یکی از روش های درمانی برای بی اختیاری ادرار میباشد. این روش درمانی برای تقویت و نیرو قسمتی از ماهیچه لگن که مربوط به قسمت کنترل کیسه مثانه در انسان میشود به کار برده میشود. در این بیماری بعضی از بیماران که به ابتلای بی اختیاری ادرار فشاری نیز هستند، با استفاده از درمان از طریق بیوفیدبک، در این بیماران ماهیچه های قسمت کیسه مثانه و ناحیه ی ادراری در مقابل فشار کارهایی مثل بلندکردن اشیا، عطسه زدن و خندیدن که نمیتوانند مقاومت کنند، نتیجه آن میشود که موجب خالی شدن مثانه نیز میشوند.
بیوفیدبک همچنین در نوعی از بیماری بی اختیاری ادرار به نام بیماری بی اختیاری ادرار فوری نیز میتواند مفید واقع شود، در این نوع از بیماری بی اختیاری ادرار نیز بیمار به صورت پشت سرهم احتیاج فوری و شدید را برای ادرار کردن نیز تجربه مینماید. با استفاده از روش بیوفیدبک این آموزش به شما داده میشود تا بتوانید قسمت های خاصی از ماهیچه تان را که مربوط به کنترل ادرار نیز هستند را تقویت نمایید. تحقیقات نشان داده است بیوفیدبک در جهت کاهش بیماری بی اختیاری ادرار و کنترل مثانه تا ۹۴ درصد موجب بهبودی نیز میشود.
چه عواملی باعث ایجاد بی اختیاری ادرار خواهند شد؟
عوامل مختلفی نیز در این موضوع تاثیر دارند و در میان زنان و مردان متفاوت میباشد،یکی از متداول ترین دلایل به وجود آمدن این بیماری مرتبط با کاهش قدرت عضلات ناحیه ی کف لگن هست نیز میباشد. سایر عواملی که نیز موج بیماری بی اختیاری ادرار نیز بتوانند بشود:
- آسیب یا بیماری عصبی
- عفونت مجاری ناحیه ادراری
- کشیدن سیگار
- چاقی
- مصرف کافئین و مایعات
- انجام فعالیت های ورزشی شدید
- انجام کارهایی که احتیاج به بلند کردم اجسام سنگین میباشد.
- افزایش سن
- عمل جراحی پروستات
- مصرف برخی داروهای خاص
- جمع شدن مدفوع در روده‌ها
دلایل بی اختیاری ادرار و مدفوع
موارد متفاوتی، می‌توانند بر این موضوع تاثیر گذار باشند و این فاکتورها میتواند بین زنان و مردان متفاوت باشد. اما رایج‌ترین علت بی اختیاری ادرار مربوط به ضعیف شدن عضلات کف لگن است. سایر عواملی که میتواند با بی اختیاری ادرار ارتباط داشته باشد:
- بیماری عصبی
- افزایش سن
- یائسگی میتواند باعث بی اختیاری ادرار یا تشدید آن شود. به این ترتیب کاهش سطح استروژن میتواند عضلات و بافت‌های ناحیه کف لگن که وظیفه کنترل مثانه و نگه داشتن ادرار را بر عهده دارند، ضعیف نماید.
- عمل جراحی پروستات
- مصرف داروهای خاص (مثل دیورتیک ها)
- جمع شدن مدفوع در روده‌ها
- عفونت مجاری ادراری (مثانه)
- سیگار کشیدن
- شرایط فیزیکی تاثیرگذار بر وضعیت حرکتی فرد (برای مثال ابتلا به بیماری ام اس و آرتروز)
- چاقی
- مصرف کافئین و مایعات
- انجام فعالیتهای ورزشی شدید
- انجام فعالیت‌هایی که نیازمند بلند کردن اجسام سنگین و زور زدن است.
متخصص فیزیوتراپی چه کمکی انجام خواهد داد؟
امروزه از روش‌های مختلف میتوان جهت درمان بی اختیاری ادرار برای مردان و زنان استفاده کرد. در این رابطه متخصص فیزیوتراپی میتواند به شما روش‌های لازم را برای کنترل ادرار آموزش دهد. به این ترتیب بیمار میتواند با تقویت عضلات کف لگن به کمک انجام تمرین‌های حرکتی آموزش داده شده در جلسات فیزیوتراپی، از ایجاد شرایط ناخواسته پیشگیری نماید.
بیوفیدبک برای درمان اختلالات دفع
روش های مختلفی نیز برای درمان بی اختیاری ادرار نیز برای زنان و مردان مختلف نیز وجود دارد، یکی از روش ها هم بیوفیدبک میباشد که توسط فیزیوتراپیست به بیمار آموزش داده میشود، بیمار نیز میتواند با روش هایی که فیزیوتراپیست به او میدهد با تقویت قدرت عضلات قسمت کف لگن و سایر تمارین و ورزش هایی که داده میشود به کنترل این بیماری و بهبود آن کمک شایانی نیز نماید. به این ترتیب بیمار می تواند با تقویت عضلات کف لگن به کمک انجام تمرین‌های حرکتی آموزش داده شده در جلسات فیزیوتراپی از ایجاد شرایط ناخواسته پیشگیری نماید.
بیشتر بخوانید: بیوفیدبک چیست؟ اطلاعاتی کاربردی و مفید در مورد آن
روش انجام درمان چگونه است؟
درمان با بیوفیدبک از تکنولوژی استفاده می‌کند تا به بیماران آموزش دهد که عملکردهای بدن خود را با ذهن کنترل کنند. این کار با استفاده از سنسورهای الکتریکی انجام میشود که به شما کمک می‌‌کنند اطلاعاتی را درباره بدن خود دریافت کنید و میتواند برای کنترل ضربان قلب، فشار عضلانی و فشار خون به کار رود.
این نوع از درمان به شما کمک خواهد کرد تا یاد بگیرید که چگونه فعالیتهای عضلات خاصی از بدن را تحت فشار قرار دهید که به پیشگیری از بی اختیاری ادرار و مدفوع کمک می‌کند. درمان بیوفیدبک کف لگن برای ۷۰ درصد از بیماران موثر بوده، درمان بیوفیدبک همچنین میتواند به جلوگیری از نیاز به دارو یا عمل جراحی کمک کند. هزینه درمان با این روش متغیراست. هزینه درمان به مهارت، تخصص و تجربه متخصص بیوفیدبک بستگی دارد. دستگاه‌ها و وسایلی در بازار وجود دارند که در منزل نیز قابل استفاده هستند و قیمت آنها با هم تفاوت دارد.
چند جلسه درمان با بیوفیدبک لازم است؟
معمولا تعداد جلسات ۵ جلسه است و هرجلسه ۳۰ دقیقه زمان میبرد، اما ممکن است با توجه به وضعیت عضلاتتان و شدت مشکل ادراری برای گرفتن بهترین نتیجه به چند جلسه بیشتر نیاز داشته باشید. بسته به نوع بیماری و شرایط بیمار فاصله بین جلسات برنامه‌ریزی خواهد شد. در بیوفیدبک مشارکت بیمار به صورت فعال شرط لازم نتیجه‌‌گیری هر چه سریعتر میباشد، انجام تمرینات کف لگن در خانه برای گرفتن نتیجه ی بهتر لازم است.
آیا بی اختیاری با استفاده از بیوفیدبک تاثیرگذار خواهد بود؟
برای آنکه میزان اثرگذاری بیوفیدبک افزایش پیدا کند بیمار باید نقش و حضور پر رنگی در برنامه درمان خود داشته باشد زیرا معمولاً میزان موفقیت در این روش به توانایی و همکاری بیمار برای تمرین کردن در طول جلسات بستگی دارد. بیوفیدبک یک روش آموزشی است و میتوان با آموزش و تمرین به بیماران کمک کرد تا مهارت‌های جدید را یاد بگیرند و بتوانند به درمان بی اختیاری ادراری خود بپردازند.
دیگر مزیت های درمان بیوفیدبک چیست؟
- برای درمان سردردهای تنشی، میگرن و سایر انواع دردها.
- درمان و کنترل فشار خون بالا و پایین.
- اختلالات هاضمه از قبیل سندروم روده تحریک پذیر.
- بررسی و درمان واکنش فیزیکی کنترل استرس و عصبانیت در افراد مختلف.
- (درمان افسردگی و اختلال استرس) بیوفیدبک با تأثیرات زیادی در کنترل علایم و نشانه‌های آسیب دیدگی مغز از قبیل اختلال نقص توجه همراه است. البته شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان میدهد در درمان افسردگی و اختلال استرس پس از ضربه نیز مفید است.